قبل از معرفی ریل آسانسور ابتدا یک توضیح اجمالی درباره نحوه کار آسانسور لازم است. همان‌طور که می‌دانید آسانسورها انواع مختلفی دارند از جمله، آسانسور کششی، آسانسور هیدرولیک، آسانسور وینچی و آسانسور مغناطیسی. کارشناسان برای هر بنا بسته به ارتفاع، مرحله ساخت، میزان رفت و آمد و فاکتورهایی ازین دست، یک نوع آسانسور را پیشنهاد می‌دهند .
آنچه در این مطلب می‌خوانید
- معرفی ریل آسانسور به زبان ساده
- نحوه کار ریل آسانسور
- وظایف ریل آسانسور
- اهمیت ریل آسانسور
- خطرات ریل آسانسور خراب
- قیمت ریل آسانسور
- نتیجه گیری
به طور معمول در اکثر ساختمان‌های ایران از آسانسور کششی استفاده میشود مگر ساختمان‌های قدیمی که بعد از ساخت تصمیم به نصب آسانسور می‌گیرند و فضای آسانسور از قبل در آنها تعبیه نشده است که در این موارد آسانسور هیدرولیکی توصیه میشود .
این سازه به زبان ساده از اتصال یک کابین و یک وزنه تعادل به دو سر یک کابل و پیچیدن این کابل به دور یک قرقره ساخته میشود. در این سیستم کابین و وزنه در خلاف جهت هم حرکت میکنند. اما قطعا برای تبدیل این مکانیزم ساده به آسانسورهای مطمئن و هوشمند امروزی، جزئیات بسیار زیادی نیاز است که یکی از مهمترین آنها ریل راهنمای آسانسور است .
کابین آسانسور که محل سوار شدن اشخاص و بار به آسانسور است برای حرکت عمودی در طول چاه آسانسور، به یک مسیر از پیش تعیین شده نیاز دارد. ریل آسانسور این مسیر را برای کابین مهیا میکند . اما این تنها وظیفه ریل نیست.
معرفی ریل آسانسور به زبان ساده
ریل آسانسور سازه‌ای با سطح مقطع T شکل از جنس فولاد است که در حرارت بالا شکل‌دهی میشود. معمولا طول هر شاخه از این ریل ها 5 متر است و در ضخامت‌های مختلف برای کاربردهای مختلف ساخته می‌شوند. برای تفکیک سایزهای متفاوت این سازه از حرف T در کنار یک عدد استفاده میشود .
تفاوت اصلی در ساخت ریل ها به فرایند ساخت و پرداخت نهایی آنها مربوط میشود ، به طور کلی 4 نوع روش ساخت برای ریل های آسانسور وجود دارد .
- کشش گرم (نورد گرم)
- کشش سرد (نورد سرد)
- ماشین کاری
- ماشین کاری با سرعت بالا
روش کشش یا نورد به طور کلی فرآیندی است که فولاد در حرارت بالا از بین چند غلطک رد شده و شکل می‌گیرد تفاوت بین نورد گرم و سرد بیشتر مربوط به فرآیند پرداخت محصول بعد از عبور اولیه از غلطک است.
ماشین کاری فرآیند شکل دادن مواد با تراش و برش و به وسیله ماشین‌های ابزار است و ماشین کاری سرعت بالا نیز شکل پیشرفته تر همین تکنولوژِی به منظور افزایش مقاومت و بهبود عملکرد نهایی محصول می‌باشد.
محصولات تولید شده به روش نورد گرم ارزان تر از محصولات نورد سرد هستند و محصولات ماشین کاری شده نسبت به محصولات تولید شده با فرآیند نورد گران تر هستند. اما نمیتوان این فاکتور را به تنهایی در هنگام انتخاب محصولی مثل ریل آسانسور مورد نظر قرار داد.
ریل های آسانسور تولید شده به هر کدام از این روش ها سطح مقاومت متفاوت و قدرت حمل بار مشخصی دارند که باید هنگام خرید محصولات با توجه با تعداد طبقات و ظرفیت آسانسور گزینه مناسب را انتخاب کرد. باید توجه داشت اگر پرداخت نهایی ریل خوب نباشد علاوه بر آسیب به کابین ممکن است موجب آسیب دیدن تراول کابل آسانسور که در چاه معلق است نیز شود.
تفاوت دیگر ریل ها نسبت به هم مربوط به سایز یا ضخامت آنهاست که انواع مختلفی دارد ، به عنوان مثال:
ریل با ضخامت 5 میلیمتر یا T5
ریل با ضخامت 9 میلیمتر یا T9
ریل با ضخامت 16 میلیمتر یا T16
نحوه کار ریل آسانسور
ریل های آسانسور که معمولا در شاخه های 5 متری تولید می‌شوند پس از شاقول شدن و با دقت بسیار بالا در راستای هم و به وسیله براکت به دیواره چاه آسانسور وصل می‌شوند.
معمولا یک ریل با مقاوت و ضخامت بالاتر مثل T16 برای هدایت کابین آسانسور و یک کابل با مقاومت یا ضخامت کمتر مثلا T9 برای هدایت وزنه تعادل در نظر گرفته میشود.
کابین آسانسور یک مکعب فلزی با وزن زیاد است که به وسیله کابل و قدرت موتور آسانسور در چاه آسانسور به طور عمودی حرکت میکند.
بدیهی است که در این شرایط کابین دچار تکان ها و لنگرهای زیادی میشود و امکان برخورد با دیواره ها و آسب دیدگی کابین و سرنشینان آن بسیار زیاد است. برای جلوگیری از این اتفاق کابین به یک ریل وصل میشود.
به ریل آسانسور ، ریل راهنما نیز میگویند زیرا باعث میشود کابین در یک مسیر کاملا مستقیم و بدون هیچ تکان اضافه‌ای در راستای چاه آسانسور حرکت کند؛ درست مثل ریل های قطار که مسیر حرکت واگن ها را تا مقصد تعیین و راهنمایی میکنند.
این ریل ها به شرط آنکه از برند معتبری تهیه شده باشند و کاملا صاف و یکدست باشند و مراحل روغن کاری و سرویس برایشان به طور مستمر انجام شود همواره باعث حرکت نرم و روان کابین و وزنه تعادل میشود.
وظایف ریل آسانسور
ریل همراه یا ریل راهنما به جز هدایت کابین و وزنه تعادل ، وظیفه حفظ تعادل کابین و جلوگیری نوسانات کابین هنگام کاهش و افزایش نفرات را به عهده دارد .
اولین وظیفه این ریل ها تعبیه ایستگاه های آسانسور روی آنهاست. هر آنسانسور بسته به تعداد طبقه و شرایط ساختمان به تعدادی ایستگاه برای سوار و پیاده شدن افراد یا بارها نیاز دارد. مکان دقیق این توقفگاه ها بر روی ریل آسانسور تعریف و تعبیه میشود.
وظیفه مهم دیگر ریل ها تعبیه سیستم پاراشوت بر روی آنهاست. این سیستم یک ترمز اضطراری بسیار حیاتی است که در زمان بروز حادثه و در صورت سقوط کابین ، با تشخیص سرعت بیش از حد کابین فعال شده و مانع سقوط کابین و برخورد آن به انتهای چاه آسانسور میشود.
اهمیت ریل آسانسور
اگر شما بهترین تجهیزات را در ساخت یکی آسانسور به کار گرفته باشید اما هنگام استفاده آسانسورتان تکان های غیر عادی داشته باشد نمی توانید از کیفیت کارتان پیش دیگران دفاع کنید . ریل آسانسور یکی از مهمترین بخش های هر آسانسور است که بر کیفیت و کارایی نهایی آسانسور تاثیر اساسی میگذارد .
هرچند استفاده از قطعات استاندارد در همه اجزای آسانسور ضروری است اما ریل آسانسور حساسیت ویژه ای دارد و به طور مستقیم بر کیفیت نهایی کار و اعتماد مشتریان تاثیر می گذارد.
خطرات ریل آسانسور خراب
اگر کیفیت و استحکام مناسبی نداشته باشد، موجب بروز تکان های غیر عادی در مسیر حرکت آسانسور میشود. علاوه بر این اگر ریل در زمان تولید به خوبی پرداخت نشده باشد یا وزن و ضخامت درستی نداشته باشد موجب گیر کردن آسانسور و بروز خطرات جدی برای سرنشینان آن میشود .
علاوه بر این اگر فولاد به کار رفته درتولید ریل مرغوب نباشد یا وزن آن کم باشد ممکن است در مسیر حمل نقل یا هنگام کار گذاری یا پس از استفاده خم شود و موجب خارج شدن کابین از ریل و بروز خطرات جدی شود.
ریل غیراستاندارد ممکن است در صورت پاره شدن سیم بکسل آسانسور و سقوط کابین در عملکرد ترمز اضطراری نیز اختلال ایجاد کند و موجب بروز حادثه شود.
قیمت ریل آسانسور
قیمت ریل آسانسور به فاکتورهای زیادی بستگی دارد . یکی از مهمترین این فاکتورها برند سازنده محصولات است.
یک از معروف ترین برند های حاضر در بازار ایران برند سوپر ساورا اسپانیا است که یکی از شناخته شدن سازندگان این حوزه است و اعتبار جهانی دارد. آسانسور مشهورترین برج های جهان مانند برج ایفل در پاریس ، برج های تجارت جهانی در نیویورک ، برج های دوقلوی مالزی و برج میلاد ایران نیز از همین برند می باشند. محصولات این شرکت یکی از بهترین نمونه های موجود در بازار هستند و تنها مشکل آنها قیمت نسبتا بالایشان است که به خصوص در پروژه های انبوه سازی قیمت تمام شده بنا را افزایش می‌دهد.
برند معروف بعدی در این حوزه برند مونته فروی ایتالیا است که یکی از قدیمی ترین و معتبرترین تولیدکنندگان ریل آسانسور در جهان است و با نشان اختصاری mf نیز شناخته میشود . ریل های مونته فرو نیز مانند ساوارا به دلیل اروپایی بودن و افزایش قیمت ارز، ریل‌های گرانی محسوب می‌شوند و بیشتر در پروژه های شخصی به کار گرفته می‌شوند.
در کنار این دو برند شرکت های دیگری نیز از نقاط مختلف جهان ریل آسانسور به ایران صادر میکنند یکی از موفق ترین آنها شرکت مونته فروی چین است که به دلیل قیمت تمام شده مناسب و کیفیت بالا محصولاتش که با کالاهای اروپایی برابری میکند در ایران محبوبیت زیادی پبدا کرده است.
در کنار شرکت های اروپایی و چینی گوناگونی که در ایران فعالیت میکنند چند شرکت ترکیه ای نیز حضور دارند که تلاش میکنند در بازار ایران برای خود سهم قابل قبولی ایجاد کنند . یکی از این شرکت ها برند چیلیک ترکیه است که هرچند نسبت به رقبای چینی و ترک خود سابقه کمتری دارد اما با ارائه محصولات استاندارد و کاهش قیمت تمام شده توانسته است به خوبی در بازار ایران شناخته شود و مورد اعتماد قرار گیرد . به طور کلی میتوان گفت برندهای آسیایی به دلیل قیمت تمام شده کمتر و حمل و نقل ساده تر، برای خریداران ایرانی به خصوص انبوه‌سازان گزینه مناسب تری هستند.
عامل بعدی تاثیرگذار بر قیمت ها سایز ریل هاست که هرچه بالاتر باشد قیمت نیز بیشتر میشود . ریل های تولید شده با فناوری نورد نیز قیمت تمام شده کمتری نسبت به ریل های ماشین کاری دارند .
نتیجه گیری
استفاده از ریل با کیفیت در فرایند نصب آسانسور بسیار ضروری است . زیل میتواند به هرکدام از روش های کشش سرد گرم یا ماشین کاری تولید شده باشد اما مهم است که کاملا صاف و یکدست باشد و در حرکت آسانسور اختلال ایجاد نکند. ریل علاوه بر فراهم کردن بستر حرکت امن آسانسور محل قرارگیری ترمز پاراشوت هم هست و نقش مهمی در ایمنی ساختمان دارد.
در مورد قیمت ریل آسانسور نیز توجه به این نکته ضروری است که به دلیل وفور کالاهای تقلبی در بازار، ارزان بودن یک محصول دلیل خوبی برای خرید آن نیست و حتما باید از اصالت و کیفیت ریلی که میخرید مطمئن شوید چون ضررهای استفاده از ریل نامرغوب خیلی بیشتر از تخفیفی است که ممکن است روی یک کالای تقلبی دریافت کنید.